ဗိမာန်တော် ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့

          ယေရုရှလင်မြို့ရှိ ဗိမာန်တော် (Temple Mount) ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့ လက်ရှိအခြေအနေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအကြောင်းကို ဘာသာရေးအရ၊ နိုင်ငံရေးအရ၊ နဲ့ လက်တွေ့ကျတဲ့ ရှုထောင့်တွေကနေ ရှင်းပြပါမယ်။ လက်ရှိရက်စွဲက ၂၀၂၅ ဧပြီ ၈ ဖြစ်တဲ့အတွက်၊ အဲဒီအချိန်ထိ သိထားတဲ့ အချက်အလက်တွေကို အခြေခံပြီး ဖြေပေးပါမယ်။

### လက်ရှိအခြေအနေ

ဗိမာန်တော် (Third Temple) ကို ပြန်လည်တည်

ဆောက်ဖို့ အစ္စရေးနိုင်ငံမှာ စိတ်ဝင်စားတဲ့ ဂျူးဘာသာဝင်အုပ်စုတချို့ ရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီအကြံအစည်ဟာ အောင်မြင်ဖို့ အတော်လေး ရှုပ်ထွေးတဲ့ အခက်အခဲတွေ ရှိနေဆဲပါ။ အဓိက အချက်တွေကို အောက်မှာ ဖော်ပြပါမယ်။

1. **နေရာပြဿနာ (Temple Mount)**  

   ဗိမာန်တော်ကို ပြန်ဆောက်ဖို့ လိုတဲ့နေရာဟာ ယေရုရှလင်မြို့ရှိ Temple Mount လို့ ဂျူးတွေခေါ်တဲ့ နေရာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ လက်ရှိမှာ အစ္စလာမ်ဘာသာ အတွက် အရေးပါတဲ့ ဒုံးကျောက်ဂူဗိမာန် (Dome of the Rock) နဲ့ အယ်လ်-အာ့ခ်ဆာ ဗလီ (Al-Aqsa Mosque) ရှိနေပါတယ်။ ဒီနေရာဟာ မွတ်စလင်တွေအတွက်လည်း သန့်ရှင်းတဲ့ နေရာဖြစ်လို့၊ ဒီနေရာမှာ ဗိမာန်တော်ဆောက်ဖို့ ကြိုးစားရင် ကြီးမားတဲ့ ဘာသာရေးနဲ့ နိုင်ငံရေး ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အစ္စရေးအစိုးရဟာ ဒီကိစ္စကို လက်ရှိမှာ "Status Quo" (အခြေအနေမပြောင်းလဲဘဲ ထားမယ်) ဆိုတဲ့ သဘောတူညီချက်နဲ့ ထိန်းထားပါတယ်။

2. **ဘာသာရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ ပြင်ဆင်မှု**  

   - **Temple Institute:** ဒီအဖွဲ့ဟာ ၁၉၈၇ ကတည်းက ဗိမာန်တော်ပြန်ဆောက်ဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့ အဓိက ဂျူးအဖွဲ့တစ်ခုပါ။ သူတို့ဟာ ဗိမာန်တော်မှာ အသုံးပြုမယ့် ပရိဘောဂတွေ၊ အဝတ်အထည်တွေ၊ ပူဇော်ပွဲအတွက် ကိရိယာတွေကို ပြင်ဆင်ပြီးသားဖြစ်ပါတယ်။ ဥပမာ - ရွှေမီးခွက်စင်၊ ယဇ်ပလ္လင်၊ ယဇ်ပုန်းကြီးဝတ်ရုံတွေ စတာတွေပါ။  

   - **Red Heifer:** ဗိမာန်တော်မှာ ယဇ်ပူဇော်ဖို့ သန့်ရှင်းရေးလုပ်ဖို့အတွက် "အနီရောင်နွားမလေး" (Red Heifer) လိုအပ်ပါတယ်။ ၂၀၂၂ မှာ အမေရိကကနေ ဒီလိုနွားတွေကို အစ္စရေးကို တင်သွင်းခဲ့ပြီး၊ အခုလက်ရှိ စောင့်ရှောက်ထားပါတယ်။ ဒါဟာ ဂျူးဘာသာရဲ့ သန့်ရှင်းရေး ထုံးတမ်းအတွက် အရေးကြီးတဲ့ အဆင့်တစ်ခုလို့ ယူဆကြပါတယ်။  

   - **Temple Mount Faithful:** ဒီအဖွဲ့ကလည်း ဗိမာန်တော်ပြန်ဆောက်ဖို့ လှုံ့ဆော်နေပြီး၊ ယဇ်ပူဇော်ဖို့ ယဇ်ပလ္လင်တစ်ခုကို ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားပါတယ်။

3. **နိုင်ငံရေးအခြေအနေ**  

   အစ္စရေးအစိုးရထဲမှာ ဗိမာန်တော်ပြန်ဆောက်ဖို့ ထောက်ခံသူတချို့ ရှိပါတယ်။ ဥပမာ - အမျိုးသားလုံခြုံရေးဝန်ကြီး အစ္စတာမာ ဘန်-ဂါဗီယာ (Itamar Ben-Gvir) ဟာ ၂၀၂၄ မှာ Temple Mount မှာ ဂျူးတွေ ဆုတောင်းခွင့်ရဖို့ ထောက်ခံပြီး၊ ဗိမာန်တော်ပြန်ဆောက်ဖို့ ဆန္ဒရှိကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင် နာတန်ယာဟု (Benjamin Netanyahu) ကတော့ Status Quo ကို မပြောင်းလဲဘူးလို့ ၂၀၂၄ စက်တင်ဘာမှာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ ဒေသတွင်း ပဋိပက္ခတွေ မဖြစ်အောင် ထိန်းထားဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။

4. **ဘာသာရေးအမြင်**  

   - **ဂျူးဘာသာ:** ဂျူးဘာသာဝင်တချို့က ဗိမာန်တော်ကို ပြန်ဆောက်ဖို့ဆိုတာ မယ်ရှိချ် (Messiah) ရောက်လာမှ ဖြစ်မယ်လို့ ယုံကြည်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခုချိန်မှာ တက်ကြွစွာ ဆောက်ဖို့ မကြိုးစားကြပါဘူး။ ဒါပေမယ့် Temple Institute လို အဖွဲ့တွေကတော့ အခုကတည်းက ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်နေပါတယ်။  

   - **ခရစ်ယာန်ဘာသာ:** ခရစ်ယာန်တချို့က ဗိမာန်တော်ပြန်ဆောက်တာဟာ နောက်ဆုံးကာလ (End Times) မှာ ဖြစ်လာမယ့် အဖြစ်အပျက်တစ်ခုလို့ ယူဆပြီး၊ ဒါဟာ အန်တိုင်ခရစ် (Antichrist) ပေါ်ပေါက်မှုနဲ့ ဆက်စပ်မယ်လို့ ယုံကြည်ကြပါတယ် (၂ သက်သာလောနိတ် ၂:၄)။

### အခက်အခဲများ

- **နိုင်ငံတကာဖိအား:** အမေရိက၊ ဥရောပ၊ နဲ့ ကုလသမဂ္ဂတို့က Temple Mount မှာ အပြောင်းအလဲမလုပ်ဖို့ တောင်းဆိုထားပါတယ်။ ဒါဟာ အရှေ့အလယ်ပိုင်း ငြိမ်းချမ်းရေးကို ထိခိုက်နိုင်လို့ပါ။  

- **မွတ်စလင်တုံ့ပြန်မှု:** ဒီနေရာမှာ ဗိမာန်တော်ဆောက်ဖို့ ကြိုးစားရင် ပါလက်စတိုင်းနဲ့ မွတ်စလင်နိုင်ငံတွေက ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဆန့်ကျင်လာနိုင်ပါတယ်။  

- **အစ္စရေးအတွင်း သဘောထားကွဲလွဲမှု:** ဂျူးတွေထဲမှာလည်း ဒီကိစ္စကို ထောက်ခံသူနဲ့ ဆန့်ကျင်သူ ရှိနေတာမို့ တညီတညွတ်တည်း ဆုံးဖြတ်ချက် မရှိသေးပါဘူး။

### လက်ရှိတိုးတက်မှု

၂၀၂၅ ဧပြီထိအောင် ဗိမာန်တော်ကို တကယ်တမ်း စတင်ဆောက်လုပ်တာမျိုး မရှိသေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ပြင်ဆင်မှုတွေ (ဥပမာ - ကိရိယာတွေ၊ ယဇ်ပုန်းကြီးတွေ လေ့ကျင့်ရေး၊ အနီရောင်နွားမလေး စောင့်ရှောက်မှု) ကတော့ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ ဒါဟာ အနာဂတ်မှာ ဗိမာန်တော်ပြန်ဆောက်ဖို့ အခွင့်အရေးရရင် အသုံးပြုနိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်တာပါ။

### နိဂုံး

ဗိမာန်တော် ပြန်ဆောက်ဖို့ အခြေအနေဟာ လက်ရှိမှာ ပြင်ဆင်မှုအဆင့်မှာပဲ ရှိသေးပြီး၊ တကယ်တမ်း ဆောက်လုပ်ဖို့က နိုင်ငံရေး၊ ဘာသာရေး၊ နဲ့ လက်တွေ့ကျတဲ့ အခက်အခဲတွေ အများကြီး ကျော်ဖြတ်ရမှာပါ။ ဒါကြောင့် ဘယ်အချိန်မှာ ဖြစ်နိုင်မယ်ဆိုတာ အတိအကျ မပြောနိုင်သေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီကိစ္စကို စိတ်ဝင်စားသူတွေကတော့ ဆက်လက်ပြီး ကြိုးစားနေဆဲပါပဲ။