John Wesley (၁၇၀၃-၁၇၉၁)

        John Wesley (၁၇၀၃-၁၇၉၁) ဟာ ၁၈ ရာစုရဲ့ အင်္ဂလိပ် Evangelical ခရစ်ယာန် တရားဟောဆရာတစ်ဦးဖြစ်ပြီး၊ Methodist လှုပ်ရှားမှုရဲ့ တည်ထောင်သူနဲ့ အဓိက ခေါင်းဆောင်အဖြစ် လူသိများပါတယ်။ သူဟာ သူ့ညီ Charles Wesley နဲ့အတူ အင်္ဂလန်မှာ ဘာသာရေး နိုးကြွမှု (Evangelical Revival) ကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ခရစ်ယာန်ဘာသာကို လူထုထဲ ယူဆောင်လာကာ လူမှုရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေမှာလည်း ပါဝင်ခဲ့သူပါ။ သူဟာ ဘုရားသခင်ရဲ့ ကျေးဇူးတော်နဲ့ လူသား

တွေရဲ့ လွတ်လပ်စွာ ရွေးချယ်နိုင်မှုကို အလေးထားတဲ့ တရားဒေသနာတွေနဲ့ လူသန်းပေါင်းများစွာကို သက်ရောက်မှုပြုခဲ့ပါတယ်။ သူ့အကြောင်းကို အောက်မှာ အပြည့်အစုံ ဖော်ပြပေးပါမယ်။

အစောပိုင်းဘဝနဲ့ ပညာရေး

- **မွေးဖွားခြင်း**: John Wesley ကို ၁၇၀၃ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၂၈ ရက် (ဇွန်လ ၁၇၊ ဂျူလီယန် ပြက္ခဒိန်အရ) မှာ အင်္ဂလန်နိုင်ငံ၊ Lincolnshire ခရိုင်၊ Epworth မြို့မှာ မွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ သူ့မိဘတွေဟာ Samuel Wesley (အင်္ဂလိကန် ဓမ္မဆရာ) နဲ့ Susanna Wesley ဖြစ်ပြီး၊ John ဟာ မောင်နှမ ၁၉ ယောက်ထဲမှာ ၁၅ ယောက်မြောက် သားဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ညီ Charles Wesley က သူ့ထက် ၄ နှစ်ငယ်ပါတယ်။

- **ကလေးဘဝ**: John ဟာ ငယ်စဉ်ကတည်းက သူ့မိခင် Susanna ရဲ့ စည်းကမ်းတင်းကျပ်တဲ့ ဘာသာရေးပညာပေးမှုကို ခံယူခဲ့ပါတယ်။ ၁၇၀၉ မှာ သူတို့အိမ်မှာ မီးလောင်မှုဖြစ်ခဲ့ပြီး�، အသက် ၅ နှစ်အရွယ် John ကို မီးထဲကနေ အံ့ဖွယ်ကယ်တင်ခံခဲ့ရပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်ကြောင့် သူ့မိခင်က သူ့ကို “မီးထဲက ဆွဲထုတ်ခံရတဲ့ ထင်းတစ်ချောင်း” (brand plucked from the burning) လို့ ခေါ်ခဲ့ပြီး၊ John ကိုယ်တိုင်လည်း ဒါကို ဘုရားသခင်ရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်တစ်ခုအဖြစ် ယုံကြည်ခဲ့ပါတယ်။

- **ပညာရေး**: John ဟာ ၁၇၁၄-၁၇၂၀ မှာ Charterhouse School မှာ ပညာသင်ယူခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်းမှာ Oxford တက္ကသိုလ်၊ Christ Church ကောလိပ်မှာ ဆက်လက်ပညာသင်ခဲ့ပါတယ်။ ၁၇၂၄ မှာ ဘွဲ့ရခဲ့ပြီး၊ ၁၇၂၇ မှာ Master of Arts ဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။ Oxford မှာ သူ့ညီ Charles က စတင်ခဲ့တဲ့ “Holy Club” မှာ ပါဝင်ခဲ့ပြီး၊ စည်းကမ်းတကျ ဆုတောင်းခြင်း၊ သမ္မာကျမ်းစာဖတ်ခြင်း၊ နဲ့ ဘာသာရေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို ဦးဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီအုပ်စုကို “Methodists” လို့ လှောင်ပြောင်ခေါ်ခဲ့ကြပြီး၊ ဒီနာမည်က နောက်ပိုင်းမှာ လှုပ်ရှားမှုရဲ့ တရားဝင်အမည် ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

 ဓမ္မအမှုတော်နဲ့ ဘာသာရေး နိုးကြွမှု

- **ဓမ္မဆရာဘဝ စတင်ခြင်း**: John ဟာ ၁၇၂၅ မှာ အင်္ဂလိကန် ဓမ္မဆရာ (deacon) အဖြစ် ခန့်အပ်ခံခဲ့ရပြီး၊ ၁၇၂၈ မှာ အပြည့်အဝ ဓမ္မဆရာ (priest) ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ၁၇၃၅ မှာ သူဟာ Charles နဲ့အတူ အမေရိကန် ကိုလိုနီဖြစ်တဲ့ ဂျော်ဂျီယာကို သာသနာပြုဖို့ သွားရောက်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဂျော်ဂျီယာမှာ ဒေသခံတွေနဲ့ ပဋိပက္ခတွေ ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ အချစ်ရေးပြဿနာတစ်ခုကြောင့် ၁၇၃၇ မှာ အင်္ဂလန်ကို ပြန်လာခဲ့ရပါတယ်။

- **ဝိညာဉ်ရေး နိုးကြွမှု**: ၁၇၃၈ ခုနှစ်၊ မေလ ၂၄ ရက်မှာ John ဟာ လန်ဒန်မှာ Moravian ခရစ်ယာန်တွေရဲ့ အစည်းအဝေးတစ်ခုမှာ ပါဝင်ခဲ့ပြီး၊ သူ့နှလုံးသားထဲမှာ “ထူးဆန်းစွာ နွေးထွေးသွားသလို” ခံစားခဲ့ရတယ်လို့ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်က သူ့ရဲ့ ဘာသာရေးဘဝရဲ့ အလှည့်အပြောင်းဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ဘုရားသခင်ရဲ့ ကျေးဇူးတော်ကို ယုံကြည်မှုနဲ့ တရားဟောမှုတွေ စတင်ခဲ့ပါတယ်။

- **Methodist လှုပ်ရှားမှု**: ၁၇၃၉ မှာ John ဟာ George Whitefield ရဲ့ လယ်ကွင်းတရားဟောခြင်းကို လိုက်လျှောက်ခဲ့ပြီး၊ အင်္ဂလန်တဝှမ်း မြို့ရွာတွေမှာ မြင်းစီးပြီး တရားဟောခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ လူထောင်ချီ၊ တခါတလေ သောင်းချီတဲ့ ပရိသတ်ကို ဟောပြောခဲ့ပြီး၊ Methodist အဖွဲ့အစည်းတွေကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါတယ်။ ဒီအဖွဲ့တွေဟာ ဘာသာရေးသင်ကြားမှု၊ ဆုတောင်းပွဲတွေ၊ နဲ့ လူမှုကူညီရေးတွေကို အာရုံစိုက်ခဲ့ပါတယ်။

ဘာသာရေးယုံကြည်ချက်နဲ့ လှုပ်ရှားမှု

- **Arminianism**: John Wesley ဟာ Arminian အယူအဆကို လက်ခံခဲ့ပြီး၊ လူသားတွေမှာ ဘုရားသခင်ရဲ့ ကယ်တင်ခြင်းကို လွတ်လပ်စွာ လက်ခံရွေးချယ်နိုင်တဲ့ အခွင့်အရေးရှိတယ်လို့ ယုံကြည်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါက George Whitefield ရဲ့ Calvinism (ရွေးချယ်ခြင်း) နဲ့ ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်ခဲ့ပြီး၊ ၁၇၄၀ ပြည့်နှစ်တွေမှာ သူတို့အကြား ဘာသာရေး သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ဟာ ကိုယ်ပိုင်ဆက်ဆံရေးမှာ သူငယ်ချင်းအဖြစ် ဆက်လက်ထားရှိခဲ့ပါတယ်။

- **သန့်ရှင်းခြင်း (Christian Perfection)**: Wesley ဟာ “သန့်ရှင်းခြင်း” ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ဟောပြောခဲ့ပြီး၊ ခရစ်ယာန်တွေဟာ ဘုရားသခင်ရဲ့ ကျေးဇူးတော်နဲ့ ချစ်ခြင်းမေတ္တာပြည့်ဝတဲ့ ဘဝကို နေထိုင်နိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါက သူ့ရဲ့ ထူးခြားတဲ့ ဘာသာရေး အယူအဆတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

- **လူမှုရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု**: Wesley ဟာ ဘာသာရေးတင်မကဘဲ လူမှုရေး ပြဿနာတွေကိုလည်း အာရုံစိုက်ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ကျွန်စနစ် ဆန့်ကျင်ရေး၊ ဆင်းရဲသူတွေကို ကူညီရေး၊ ပညာရေး ဖွံ့ဖြိုးရေး၊ နဲ့ ထောင်ပြုပြင်ရေးတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ဆင်းရဲသူတွေအတွက် ဆေးခန်းတွေ၊ ကျောင်းတွေ၊ နဲ့ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေ ဖန်တီးပေးခဲ့ပါတယ်။

ကိုယ်ပိုင်ဘဝ

- **အိမ်ထောင်ရေး**: John Wesley ဟာ ၁၇၅၁ မှာ Molly Vazeille ဆိုတဲ့ မုဆိုးမနဲ့ လက်ထပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ရဲ့ အိမ်ထောင်ရေးဟာ မပျော်ရွှင်ခဲ့ဘဲ၊ Molly က သူ့ကို သဝန်တိုမှုတွေ ရှိခဲ့ပြီး၊ John ရဲ့ မနားမနေ ခရီးသွားမှုတွေကြောင့် သူတို့ ခွဲခွာနေခဲ့ရပါတယ်။ သူတို့မှာ ကလေးမရှိခဲ့ဘဲ၊ Molly က ၁၇၈၁ မှာ ကွယ်လွန်ခဲ့ပါတယ်။ Wesley ဟာ အိမ်ထောင်ရေးထက် ဘာသာရေးအမှုတော်ကို ပိုအာရုံစိုက်ခဲ့သူပါ။

- **နေ့စဉ်ဘဝ**: Wesley ဟာ သူ့ဘဝတစ်လျှောက် စည်းကမ်းတကျ နေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ တစ်နေ့ကို နာရီ ၄ လောက်ပဲ အိပ်လေ့ရှိပါတယ်။ သူဟာ မြင်းစီးပြီး အင်္ဂလန်တဝှမ်း ခရီးနှင်ခဲ့ပြီး၊ စုစုပေါင်း မိုင် ၂၅၀,၀၀၀ ကျော် သွားခဲ့တယ်လို့ ခန့်မှန်းရပါတယ်။ သူဟာ တရားဒေသနာ အကြိမ် ၄၀,၀၀၀ ကျော် ဟောပြောခဲ့ပြီး၊ စာအုပ်ပေါင်း ၄၀၀ ကျော် ထုတ်ဝေခဲ့ပါတယ်။

 နောက်ဆုံးနှစ်များနဲ့ သေဆုံးခြင်း

- **နောက်ဆုံးနှစ်များ**: Wesley ဟာ သူ့ဘဝရဲ့ နောက်ဆုံးနှစ်တွေမှာ Methodist ဘုရားကျောင်းကို အင်္ဂလိကန်ကနေ ခွဲထုတ်ပြီး သီးခြားအဖွဲ့အစည်းအဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။ ၁၇၈၄ မှာ သူဟာ အမေရိကမှာ Methodist ဘုရားကျောင်းတွေ ဖွဲ့စည်းဖို့ ဓမ္မဆရာတွေကို ခန့်အပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါဟာ အင်္ဂလိကန်ဘုရားကျောင်းနဲ့ ပြတ်စဲသွားတဲ့ အချက်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ အသက်ကြီးတဲ့အထိ တရားဟောမှုတွေ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ကျန်းမာရေး အားနည်းလာချိန်မှာတောင် မနားခဲ့ပါဘူး။

- **သေဆုံးခြင်း**: John Wesley ဟာ ၁၇၉၁ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂ ရက်မှာ လန်ဒန်မှာ ကွယ်လွန်ခဲ့ပါတယ်။ သူ့အသက်ဟာ ၈၇ နှစ်ရှိပြီး၊ သူ့ရဲ့ နောက်ဆုံးစကားတွေက “အကောင်းဆုံးက နောက်မှာ ရှိသေးတယ်” (The best of all is, God is with us) လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ကို City Road Chapel (ယခု Wesley’s Chapel) အနီးမှာ မြှုပ်နှံခဲ့ပါတယ်။

 John Wesley ရဲ့ အမွေအနှစ်

- **Methodist ဘုရားကျောင်း**: Wesley ရဲ့ လှုပ်ရှားမှုကြောင့် Methodist ဘုရားကျောင်းဟာ အင်္ဂလန်နဲ့ အမေရိကမှာ ခိုင်မာစွာ အမြစ်တွယ်ခဲ့ပြီး၊ နောက်ပိုင်းမှာ ကမ္ဘာတဝှမ်း ပျံ့နှံ့သွားခဲ့ပါတယ်။ ယနေ့တိုင် Methodist ဘုရားကျောင်းဟာ သန်းပေါင်းများစွာသော အဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ ကြီးမားတဲ့ ခရစ်ယာန်အဖွဲ့အစည်းတစ်ခု ဖြစ်နေပါတယ်။

- **ဘာသာရေး နိုးကြွမှု**: Wesley ရဲ့ တရားဟောမှုတွေက အင်္ဂလန်မှာ Evangelical Revival ကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး ခရစ်ယာန်ဘာသာကို သာမန်လူထုထဲ ယူဆောင်လာခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ဘုရားကျောင်းထဲမှာတင်မကဘဲ လယ်ကွင်းတွေ၊ သတ္တုတွင်းတွေ၊ နဲ့ စက်ရုံတွေမှာ ဟောပြောခဲ့တာက သူ့ရဲ့ ထူးခြားချက်ပါ။

- **လူမှုရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု**: Wesley ရဲ့ လူမှုရေး အလုပ်တွေဟာ ၁၈ ရာစု အင်္ဂလန်ရဲ့ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းကို ပြောင်းလဲပေးခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ကျွန်စနစ် ဖျက်သိမ်းရေးအတွက် နောက်ဆုံးရက်ပိုင်းမှာ စာတစ်စောင်ရေးခဲ့ပြီး၊ ဆင်းရဲသူတွေရဲ့ ဘဝကို မြှင့်တင်ပေးခဲ့ပါတယ်။

- **ချီးကျူးမှု**: Wesley ကို “လူသန်းပေါင်းများစွာကို ကယ်တင်ခဲ့တဲ့ လူ” လို့ တင်စားခဲ့ကြပြီး၊ သူ့ရဲ့ မမောမပန်း အမှုထမ်းဆောင်မှုက ခရစ်ယာန်ဘာသာရဲ့ သမိုင်းမှာ ထင်ရှားတဲ့ အမွေတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

 အနှစ်ချုပ်

John Wesley ဟာ ၁၈ ရာစုရဲ့ Methodist လှုပ်ရှားမှုကို တည်ထောင်ခဲ့သူဖြစ်ပြီး၊ သူရဲ့ တရားဟောမှု၊ ဘာသာရေးအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ နဲ့ လူမှုရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေက လူသန်းပေါင်းများစွာကို ဘုရားသခင်ထံ ပို့ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ သူဟာ ဘဝတစ်လျှောက် မမောမပန်း ခရီးသွားပြီး တရားဟောခဲ့သူဖြစ်ကာ၊ ခရစ်ယာန်ဘာသာရဲ့ ဘာသာရေးနဲ့ လူမှုရေး သမိုင်းမှာ ရေရှည်သက်ရောက်မှု ရှိခဲ့ပါတယ်။ သူ့ဘဝဟာ ဘုရားသခင်နဲ့ လူသားတွေအတွက် အပြည့်အဝ မြှုပ်နှံထားတဲ့ ဘဝတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။